Samen buiten

Mensen moeten goed kunnen wonen, werken en recreëren in ons mooie buitengebied. De inwoners van dat buitengebied moeten betrokken worden bij de vraag wat nodig is en wat mogelijk is.

Er moet oog zijn voor de diversiteit in de landbouwsector en de belangrijke rol die de agrarische sector speelt in onze plattelandsgemeente. Borgen van werkgelegenheid, voedselveiligheid en -zekerheid, leefbaarheid van het platteland, gezondheid, klimaat, natuur, energie en landschapsbeheer is essentieel.


Wat hebben we bereikt de afgelopen jaren?

Speerpunten uit het vorige programma, moties/amendementen en standpunten

  • De motie die Samen voor Asten (Leefbaar Asten) in maart 2020 over de megastallen heeft ingediend is unaniem gesteund in de raad. Deze motie riep het college op om de ontwikkeling van megastallen tegen te houden en om hierin als politiek gezamenlijk op te trekken met de mensen uit Heusden.
  • De motie over de molenbiotoop was een opdracht aan het college om samen met omwonenden en de molenaar tot een plan van aanpak te komen om de windvang van de molen te verbeteren.
  • Wildcrossen: door openbare bospaden te herbestemmen tot “normaal” bospad is bereikt dat alle bospaden dezelfde bestemming hebben en dat handhaving op wildcrossen is verbeterd.
  • Actieve betrokkenheid van Samen voor Asten bij de transitie van het landelijk gebied door diverse overleggen met inwoners van het buitengebied en natuur- en landbouworganisaties.
  • Qua duurzaamheid worden plannen ontwikkeld, die de inwoners niet onevenredig belasten. Nieuwe wijken worden gasloos aangelegd. Het gemeenschapshuis heeft een duurzaamheidsopgave toegevoegd aan de plannen. Samen voor Asten heeft zich hier altijd hard voor gemaakt.
  • Het amendement wat door Samen voor Asten (samen met PGA) is ingediend op 18 mei 2021 over de concept RES is unaniem door de raad aangenomen. De raad dient daarmee een zienswijze in bij de stuurgroep Regionale Energiestrategie van de Metropoolregio Eindhoven, waarin zij aangeeft dat zoekgebied 17 (de Berken) niet geschikt is om aan te wijzen als zoekgebied voor zonne- en windenergie.

Omgeving en natuur

De transitie van het landelijk gebied komt in een stroomversnelling en de kwaliteit van ons buitengebied staat onder druk. Er komen veel (nieuwe) opgaven en taken op het gebied van (agrarische) bedrijvigheid, natuur en milieu op ons af. Samen voor Asten wil dat er genoeg ambtenaren zijn, die ook kennis van zaken hebben, om hier goed op in te kunnen spelen.

Gebiedsopgaven De Peel

In de Peel komen veel opgaven samen, die elkaar beïnvloeden en om ruimte vragen:

  • De Minister van Binnenlandse Zaken heeft de Peel (samen met Zuid-Limburg en het Groene Hart) als eerste Nationale Omgevingsvisie (NOVI) gebied aangemerkt. 
  • Het gebied rondom de Peel (ring rond de Peel, ongeveer drie kilometer) is onderdeel van de gebiedsgerichte aanpak de Peelvenen. 

De opgaven die hierbij horen zijn:

  • Leefbaarheid en economische vitaliteit van de Peel verbeteren voor mensen die wonen, werken en recreëren in de Peel.
  • Een toekomstbestendige, gezonde en natuurlijke leefomgeving realiseren.

Samen voor Asten wil zich inzetten om deze gebiedsopgaven met alle betrokken partijen goed vorm te geven en erop toe zien dat er een zorgvuldig proces wordt doorlopen. Wij vinden het daarbij van belang dat de huidige waarden, zoals onder meer de melkveehouderij, behouden blijven voor deze gebieden, omdat zij door hun beheer en uitstraling het landschap bepalen.

Samen voor Asten is tegen vestiging van een grootschalige intensieve melkveehouderij, zoals aan de Slobeendweg in Heusden. We moeten hier als gemeente onze nek voor durven uitsteken, want het belang van één ondernemer kan geen voorrang hebben op dat van vele inwoners. Een dergelijk bedrijf is niet meer van deze tijd en bovendien ligt dit bedrijf te dicht bij de kern van Heusden. De politiek moet hierin samen optrekken met de inwoners.

De nieuwe omgevingswet

Wij blijven het uitgangspunt uitdragen dat we bij de invoering van de nieuwe Omgevingswet eerst moeten voortbouwen op bestaand beleid en pas gaandeweg op een weloverwogen, zorgvuldige manier, nieuwe ideeën moeten inpassen. Hiermee voorkomen we onnodige ruimtelijke risico's en kunnen we tegelijkertijd toch maatwerk toepassen als dat mogelijk en nodig is.

De rijksmiddelen voor de Omgevingswet en -visie moeten worden afgezet tegen de kosten en daarbij moeten we goed monitoren of het dekkend is, zodat we niet in dezelfde situatie terecht komen als destijds bij het sociaal domein.


Acties bij het thema Omgeving en natuur

  • Samen voor Asten wil zich inzetten om de gebiedsopgaven met alle betrokken partijen goed te begeleiden en erop toezien dat er een zorgvuldig proces wordt doorlopen en dat de huidige waarden blijven behouden voor het gebied.
  • Actief met betrokken bewoners en belanghebbenden optrekken om de vestiging van grootschalige intensieve melkveehouderij, zoals aan de Slobeendweg, te voorkomen.
  • Financiën en rijksmiddelen goed monitoren en zorgen dat de ambtelijke capaciteit voor deze taak op niveau blijft.

Landbouw

Samen voor Asten pleit voor een landbouwsector, die een goed product aflevert en zorgt voor een goede kwaliteit van onze leefomgeving. Ook willen wij dat er een grotere samenhang komt tussen inwoners en de agrarische sector. De agrarische sector kent een grote ondernemerskracht. Juist die kracht is nodig om een omslag naar een duurzame toekomst te kunnen maken. Constructieve samenwerking tussen landbouwsector en politiek is nodig, er moeten duidelijke kaders en stimulerende regels komen en de (lokale) overheid zou een langjarig perspectief moeten bieden aan de agrarische sector.

Diversiteit

Er is niet één landbouwsector, de agrarische sector is zeer divers: intensieve vormen wisselen elkaar af met extensieve vormen, grondgebonden met niet-grondgebonden. Bij de (uitvoering van) de transitie van het buitengebied erkent Samen voor Asten de diversiteit van de agrarische sector en maken ons er ook hard voor om die te laten bestaan. Elk bedrijf is anders en daar handelen we naar.

Samen voor Asten ziet voor de toekomst twee hoofdsporen naast elkaar bestaan. Het eerste spoor is hoogtechnologische landbouw met de focus op productoptimalisatie, techniek en procesinnovatie, waarbij het streven is om te komen tot een innovatieve, concurrerende en duurzame bedrijfskolom.

Het tweede spoor heeft een ander verdienmodel. Deze bedrijven zijn vaak kleinschaliger en hierbij ligt de focus lokaal of regionaal. Deze bedrijven kiezen voor integratie met natuur- en landschapsbeheer, voor bijzondere producten en voor een sterke binding met de consument in de vorm van bezoekers en recreatie (bv. verkoop op streekmarkten).

Beide systemen kennen mengvormen en de systemen kunnen elkaar versterken. Samen voor Asten wil de samenhang en diversiteit bevorderen in het buitengebied en wil stimuleren dat elke bedrijfsvorm maatschappelijk deelneemt.

Om tot een duurzame omslag in ons voedselsysteem te komen, is het nodig dat alle betrokkenen in actie komen, van voedselproducent tot winkel en consument.

Samen voor Asten wil dat er aandacht is voor het versterken van de biodiversiteit bij voedselproductie en daarbij aandacht voor het landschap. Dit kan onder meer door het aanleggen van brede natuurlijke bermen, waarbij extensief (één of twee keer per jaar) wordt gemaaid, aanleg van akkerranden, een betere landschappelijke inpassing van agrarische bedrijven, het versterken van laan- en erfbeplantingen en het terugdringen van uitstoot van schadelijke stoffen (emissie). Een vruchtbare, weerbare bodem is daarbij de basis.

Een stap in die richting is het verpachten van gronden van de gemeente onder voorwaarden die verzekeren dat de pachter duurzaam met de grond omgaat, zoals de voorwaarde van het behalen van landschappelijke en biodiversiteitsdoelen op lange termijn.

Meten is weten

Samen voor Asten wil dat er meer lokale meetpunten komen om de uitstoot van de agrarische sector beter te kunnen monitoren en minder afhankelijk te zijn van modelberekeningen. Dit biedt meer duidelijkheid aan de agrarische sector, de gemeente als vergunningverlener en de inwoners.

Asten kent van oudsher een pioniersmentaliteit. Innoveren is pionieren. Samen voor Asten wil ruimte bieden aan een toekomstbestendige en emissiearme landbouw en glastuinbouw, waarin duurzame technologische innovaties een belangrijke rol spelen.

In Asten zijn nu twee grootschalige mestverwerkingsbedrijven. Samen voor Asten wil niet dat er nog meer bij komen.

De agrarische sector kent veel stoppers en agrarische bedrijven ontwikkelen meer en meer nevenactiviteiten. Wij willen (stoppende) agrariërs perspectief bieden door niet-agrarische bedrijven en andere functies ruimte te geven in het landelijk gebied, onder andere door de sloop van (leegstaande) agrarische stallen. Deze niet-agrarische activiteiten en functies dienen kleinschalig te zijn, qua beeld te passen in het landelijk gebied en te vallen binnen een aanvaardbare milieucategorie. Wij denken hierbij aan kleinschalig ambachtelijke bedrijven, boerderijwinkels, kleinschalige zorgaanbieders, kinderopvang, recreatie en bedrijven aan huis. Bijkomend voordeel is dat we hiermee leegstand tegengaan.


Acties bij het thema Landbouw

  • Samenhang bevorderen tussen inwoners en de agrarische sector.
  • Komen tot een duurzame en emissiearme omslag in ons voedselsysteem, waarbij alle betrokkenen in actie moeten komen, van voedselproducent tot winkels en consument.
  • Pachtgronden van gemeentes duurzaam verpachten.
  • Meer lokale meetpunten om de uitstoot van de agrarische sector beter te kunnen monitoren en minder afhankelijk te zijn van modelberekeningen.
  • Elk bedrijf is uniek. Intensief of extensief (natuurinclusief) of een mengvorm daarvan. De wisselwerking tussen de verschillende stijlen van bedrijfsvoering moeten we bevorderen.
  • Agrariërs die willen stoppen perspectief bieden door niet-agrarische bedrijven en andere functies ruimte te geven in het landelijk gebied.
  • Stimuleren van innovatie en versterken van biodiversiteit bij voedselproductie.

Klimaat & energietransitie

Met woningbouwverenigingen maken we afspraken om 'nul op de meter'-woningen (energieneutraal) te realiseren. Dit maakt een betaalbare woning ook voor jongeren mogelijk, want zo worden ze zelf niet verantwoordelijk voor de energiemaatregelen en krijgen zij vermoedelijk lagere woonlasten.

Woningen moeten duurzaam en energieneutraal gebouwd worden door toepassing van beschikbare technieken, zoals zonnepanelen en warmte-koude-opslag en die voorwaarde moet in de vergunningverlening worden meegenomen. Vanzelfsprekend moeten nog te realiseren woonwijken en projecten aardgasvrij zijn.

Wij stimuleren het omschakelen van aardgas naar duurzame energie in bestaande wijken, zodat die wijken in 2050 aardgasvrij zijn. De gemeente dient dit actief te faciliteren. Asten heeft nu al de mogelijkheid van een duurzaamheidslening voor zonnepanelen en we vinden dat zo'n regeling er ook moet komen voor andere goede technische oplossingen om te komen tot duurzame woningen.

Bij aankoop van een kavel moeten kopers op kosten van de gemeente een duurzaamheidsadvies van het Energiehuishouding Slim Wonen in Helmond kunnen krijgen. Wij vinden het de taak van de gemeente om dit via verschillende mediakanalen te promoten.

De landbouw kan door hun kennis en ervaring een belangrijke bijdrage leveren aan klimaatadaptatie en een veerkrachtig natuur- en watersysteem. Dit pakken we samen met de agrarische sector, Provincie, natuurorganisaties, Waterschappen, Gemeente en inwoners op.

Samen voor Asten wil zoveel mogelijk kansen benutten voor energieopwekking bij (agrarische) bedrijven en particulieren. Zonne-energie op daken en bouwblokken worden gebruikt om duurzaam energie op te wekken. Zonne-energie op akkers wordt alleen gebruikt op landbouwpercelen die niet, of in mindere mate, geschikt zijn voor de teelt van gewassen en na het toepassen van de zonneladder (voorkeursvolgorde voor zonneparken).

Samen voor Asten wil inzet op een verdere vergroting van energie-efficiëntie van de glastuinbouw door het gebruik van bronnen voor aardwarmte en geothermie binnen veilige kaders te stimuleren. Onderzoek naar efficiëntie en haalbaarheid moet nauwlettend gevolgd worden.

De aanpak van wateroverlast in de bebouwde kom is al ingezet, maar nog verder uitgevoerd worden.


Acties bij het thema Klimaat & energietransitie

  • Afspraken met woningbouwverenigingen en ontwikkelaars over nul-op-de-meter en aardgasvrije woningen in 2050.
  • Subsidiemogelijkheden uitbreiden en breder inzetbaar maken, niet alleen voor zonnepanelen, de gemeente faciliteert middels een duurzaamheidslening.
  • Duurzaamheidsadvies bij aankoop van een kavel/huis.
  • Landbouw betrekken bij klimaatadaptatie en een veerkrachtig natuur- en watersysteem.
  • Kansen benutten voor energieopwekking. Zonnepanelen zoveel mogelijk op (agrarische) gebouwen leggen, niet op landbouwgrond.
  • Oplossen wateroverlast bebouwde kom.

Gezonde leefomgeving

Samen voor Asten maakt zich sterk om, in nauwe samenwerking met de gemeente, sportverenigingen, supermarkten en scholen, bewustzijn te creëren over het belang van gezonde voeding en het voorkomen van verspilling van voedsel. Dit zou onderdeel kunnen uitmaken van het lokaal preventieakkoord, waar het merendeel van deze partijen al bij betrokken is.

 De gemeente heeft een voorbeeldfunctie en bevordert door eigen inkoopbeleid en promotie dat scholen, organisaties en ondernemingen meer gebruik gaan maken van streekproducten.

 Verder willen we ons bij de verlening van een vergunning en controle en handhaving daarvan niet alleen baseren op rekenmodellen over gezondheid van de leefomgeving, maar willen we hier objectieve, actuele meetgegevens voor gebruiken. Meten is ook in dit geval weten.

 We sluiten aan bij de uitgangspunten, die zijn opgesteld in het Schone Luchtakkoord. Dit is een akkoord wat is opgesteld door het Rijk, Provincies en deelnemende gemeenten. Samen streven de deelnemende partijen naar een gezondheidswinst van minimaal 50% in 2030 ten opzichte van 2016.


Acties bij het thema Gezonde leefomgeving

  • Bewustzijn creëren over het belang van gezonde voeding voor iedereen en voedselverspilling.
  • Lokaal preventieakkoord verder vorm geven.
  • Bevorderen en promoten streekproducten door de gemeente.
  • Meten is weten, werken met feitelijke meetgegevens, niet met modellen.
  • Aansluiten bij Schone Luchtakkoord.